Postanowienie SN I CKN 283/99 z dnia 6 stycznia 2000 r.

Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna
z dnia 6 stycznia 2000 r.
I CKN 283/99
Dział spadku obejmujący jego część (podział majątku wspólnego obejmujący jego część), orzeczony postanowieniem częściowym wydanym na podstawie art. 317 § 1 w związku z art. 13 § 2 kpc, nie jest częściowym działem spadku (częściowym podziałem majątku wspólnego) w rozumieniu art. 1038 § 1 kc w zw. z art. 46 kro.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 22 września 1997 r., określonym jako postanowienie częściowe, Sąd Rejonowy w Poznaniu dokonał częściowego podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni Gabrieli G. i Bogusława G. i działu spadku w ten sposób, że nieruchomość położoną w B. przy ul. W. nr 17 o powierzchni 957 m2, dla której w Sądzie Rejonowym w Poznaniu prowadzona jest księga wieczysta KW nr (…) przyznał wnioskodawczyni, nakazał uczestniczce postępowania Małgorzacie G. oraz osobom jej prawa reprezentującym, aby opuściły, opróżniły i wydały tę nieruchomości wnioskodawczyni, zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestniczki postępowania spłatę odpowiadającą wartości jej udziału w nieruchomości oraz orzekł o zwrocie pożytków uzyskanych z nieruchomości oraz nakładów na nią poczynionych. Apelacje wnioskodawczyni i uczestniczki postępowania od tego postanowienia Sąd Wojewódzki w Poznaniu oddalił postanowieniem z dnia 2 czerwca 1998 r.
Postanowienie to zaskarżyła kasacją uczestniczka postępowania. Wniosła o uchylenie tego postanowienia w części oddalającej jej apelację oraz o uchylenie postanowienia sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania.
Wnioskodawczyni wniosła o odrzucenie kasacji względnie o jej oddalenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Stosownie do art. 393[3] kpc kasacja powinna zawierać m.in. przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie. Powołany przepis nie określa, w którym miejscu pisma będącego skargą kasacyjną powinny być przytoczone podstawy kasacyjne i w jaki sposób powinno to być dokonane. Powszechnie przyjmuje się, że podstawy kasacyjne powinny być wyeksponowane w początkowej części pisma, a ich uzasadnienie stanowi dalszą jego część. Prawidłowe sformułowanie podstaw kasacyjnych – co już wynika z art. 393[1] kpc – powinno zawierać wskazanie prawa materialnego przez podanie konkretnych przepisów tego prawa, których naruszenie skarżący zarzuca oraz postaci tego naruszenia (art. 393[1] pkt 1 kpc) i wskazanie naruszonych przepisów postępowania (art. 393[1] pkt 2 kpc).
W piśmie zawierającym kasację uczestniczki postępowania nie zostały w sposób wyraźny przytoczone podstawy kasacji. Wśród okoliczności wymienionych w uzasadnieniu kasacji, które zdaniem skarżącej mają świadczyć o wadliwości wydanych w sprawie postanowień, dwa zarzuty zostały sformułowane z przytoczeniem przepisów prawa, które według skarżącej zostały naruszone. Po pierwsze, skarżąca zarzuciła, że wydanie postanowienia częściowego rażąco narusza art. 617 kpc, a po drugie, że sąd nie wskazał „ważnych powodów” ograniczenia działu spadku do jego części i fakt, że powody takie nie istnieją sprawia, iż doszło do naruszenia art. 1038 § 1 kc. Możliwość rozpoznania kasacji przez Sąd Najwyższy ogranicza się zatem do tych dwóch zarzutów (art. 393[11] kpc).
Przepis art. 617 kpc określa konieczną treść wniosku o zniesienie współwłasności. Przepis ten ma odpowiednie zastosowanie w sprawach o dział spadku (art. 688 kpc) i w sprawach o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami (art. 567 § 3 w związku z art. 688 kpc). Jest to jednakże przepis adresowany do wnioskodawcy i nie może zostać naruszony przez sąd. Nie może zatem stanowić usprawiedliwionej podstawy kasacji.
Wydane w sprawie postanowienie sądu pierwszej instancji, dokonujące częściowego podziału majątku wspólnego i działu spadku, zostało określone jako postanowienie częściowe i objęło tylko część majątku będącego przedmiotem podziału (działu), a mianowicie określoną w nim nieruchomość. Podstawę wydania tego postanowienia, jak trafnie wskazano w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, stanowi art. 317 § 1 kpc (w związku z art. 13 § 2 kpc). Naruszenia tego przepisu kasacja nie zarzuca. Postanowienie wydane na jego podstawie oznacza całościowe rozstrzygnięcie sprawy, ale tylko co do objętego nim składnika majątkowego. Sprawa w pozostałym zakresie – co do podziału (działu) pozostałych składników majątkowych i ewentualnie roszczeń z nimi związanych (art. 618 § 1 w związku z art. 688 i art. 567 § 3 kpc) – nie uległa jednakże zakończeniu i powinna być kontynuowana.
Dział spadku obejmujący jego część (podział majątku wspólnego obejmujący jego część) orzeczony postanowieniem częściowym wydanym na podstawie art. 317 § 1 w związku z art. 13 § 2 kpc nie jest częściowym działem spadku (częściowym podziałem majątku wspólnego) w rozumieniu art. 1038 § 1 kc w związku z art. 46 kro.
Pomimo powołania w zaskarżonym postanowieniu przepisu art. 1038 § 1 kc przepis ten w istocie nie był podstawą ograniczenia przez sąd pierwszej instancji jego postanowienia do części majątku wspólnego i części spadku, zatem nie może być mowy o naruszeniu tego przepisu przez jego zastosowanie w zakresie zezwalającym na częściowy dział spadku, mimo braku ważnych ku temu powodów. Wymieniony przepis, dotyczący działu spadku i mający odpowiednie zastosowanie do podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami (art. 46 kro), zezwala – w razie istnienia ku temu ważnych powodów – na ograniczenie działu (podziału) do części spadku i części majątku wspólnego. Jego zastosowanie w tym zakresie sprawia, że postanowienie dokonujące częściowego działu (podziału) majątku objętego postępowaniem kończy postępowanie prowadzone w sprawie o dział spadku (podział majątku wspólnego) i ewentualne domaganie się działu (podziału) uzupełniającego jest możliwe jedynie w drodze złożenia nowego wniosku, w odrębnym postępowaniu. Takiego skutku nie wywarło – jak już wskazano to wyżej – postanowienie wydane w sprawie przez sąd pierwszej instancji.
Skoro kasacja nie ma usprawiedliwionych podstaw, Sąd Najwyższy postanowił ją oddalić (art. 393[12] w związku z art. 13 § 2 kpc).

Call Now ButtonZADZWOŃ TERAZ